1. Anasayfa
  2. Yönetim ve Organizasyon

Personel Güçlendirme Nedir? Boyutları, Yaklaşımları, Yararları

Personel Güçlendirme Nedir? Boyutları, Yaklaşımları, Yararları
0

Personel güçlendirme; işi yapanın o işle ilgili tüm kararları verebilmesi ve bunun için yetiştirilmesini içerir. Yardımlaşma, bölüşme, yetiştirme ve takım uygulaması ile personellerin karar verme yetkilerini arttırma ve personelleri geliştirme sürecidir.

Güçlendirmenin ortaya çıkmasının en önemli nedenleri; işletmeler açısından küresel hale gelmiş bulunan iş ortamının oluşması ve bunun gerektirdiği artan rekabet ve çok hızlı bir biçimde değişen dış çevre, işletmelerde çalışan bireylerin eğitim düzeylerinin ve buna bağlı olarak beklentilerinin, ihtiyaçlarının artması, küresel iş ortamının doğal bir sonucu olan artan rekabet nedeni ile işletmelerin müşterilerine daha hızlı, onların istediği şekilde, yerde ve zamanda cevap verme zorunluluğunun artması, klasik organizasyonlardaki, hiyerarşiye dayanan komuta-denetim anlayışının, giderek mevcut koşullara cevap vermemesi, enformasyon teknolojisindeki büyük ilerlemelerin yer alması ve günümüz işletmeleri içerisinde, bilgi ve insan unsurunun işletmenin rekabetçi bir üstünlüğe sahip olması olarak sıralanabilir.

PERSONEL GÜÇLENDİRME İLE BENZER KAVRAMLAR

(Yetki devri, Motivasyon,Yönetime katılmave İş zenginleştirme)

Yetki devri ve güçlendirme kavramları birbirinden farklı olmakla birlikte, aynı zamanda birbirleriyle bağlantılı kavramlardır.

Yetki devri bir yöneticinin herhangi bir alanda kendisine verilmiş olan karar verme yetkisini, kendi isteği ile belirli şartlar altında astına devretmesidir. Yetki devrinde, yönetici işin sonunda hala sorumlu kişidir. Güçlendirme kavramında ise, işi yapan kişinin bu ananda uzman olduğu anlayışına dayanmaktadır. Kişi bu alanda uzman olduğundan, yaptığı işin sahibi gibidir ve doğal olarak iş hakkındaki fırsatları görüp karar vermesi kişinin inisiyatifine kalmıştır. Yetki zaten işi yapmakta olan kişinindir.

Motivasyon bir veya birden çok insanı, belirli bir yöne doğru devamlı bir şekilde harekete geçirmek için yapılan çabaların toplamıdır. Tanımdan da anlaşılacağı gibi, motivasyonun özünde çalışanın performansını yükseltmek için uygun şart ve ortamların yaratılması yatar. Çalışanın nasıl kontrol edileceği ve yönlendirileceği önem taşır.Güçlendirme kavramında kontrol çalışanındır ve işletmenin asıl amacı çalışanın kendisini yetiştirmesi ve sonucunda işinde başarılı olabilmesi için gerekli kararlar almasıdır.

Kararlara katılım, personelin karar verme sürecinde aktif rol almalarını ifade eder. Katılım sayesinde personelin güdülenmesi, kararın kalitesinin iyileştirilmesi, kişisel amaçlarla örgütsel amaçların dengelenmesi, verimliliğin artması, personel devir hızının azalması, çatışma ve sürtüşmelerin önlenmesi sağlanır.

İş zenginleştirme, çalışanlara yeni sorumluluklar vermek suretiyle iş monotonluğunu ve tatminsizliği gidermeyi amaçlayan etkili bir yönetim araç olarak tanımlanmaktadır.

Özetlemek gerekirse; yetki devri, motivasyon, yönetime katılma ve iş zenginleştirme, personel güçlendirmenin içerisinde yer alan boyutlardır.

PERSONEL GÜÇLENDİRME YAKLAŞIMLARI

Personel güçlendirme yapısal ve güdüsel olmak üzere iki ana yaklaşıma dayanmaktadır. Personel yaklaşımları birbirinden tamamen ayrı ya da bağımsız olmayıp, tam tersine güçlendirme olgusunu kapsamını genişletmektedir.

Yapısal güçlendirme, örgütün personellerine bilgiye, kaynaklara, desteğe ve olanaklara ulaşma ve sunma becerisidir. Personel güçlendirme için fırsat ve güç yapıları olmak üzere iki ana güçlendirme yapısının bulunması gerekmektedir. Fırsat yapısı, personelleri örgüt içinde ilerleme ve bilgi ve becerilerini geliştirme olanağı sağlayan iş koşulları ile ilgilidir. Güç yapısı ise, personellerin kaynakları kullanılmasına olanak sağlayan örgütsel özelliklerdir. Örgütsel ortamdaki güç yapılarına ulaşabilen güçlendirilmiş personeller işlerine ve örgütlere daha fazla bağlanır, oruna daha çok güven duyar, tükenmişlik duygusu ve iş stresleri azalır ve uygulama etkinlikleri artar.

Psikolojik güçlendirme, personellerin yapısal güçlendirme koşullarını psikolojik olarak nasıl yorumladıklarını ve anlamlandırdıklarını yansıtmaktadır. Yapısal güçlendirmedeki değişikliklerin, personellerin psikolojik açıdan güçlendirilmesini olumlu ve anlamlı bir şekilde etkiler.

PERSONEL GÜÇLENDİRMENİN BOYUTLARI

Güçlendirme konusunda, Thomas ve Velthouse’in geliştirdikleri bilişsel model Conger ve Kanungo’nun çalışmasına dayanmaktadır. Bu model çerçevesinde çalışanların güçlendirme algısını anlam, yetkinlik, seçim ve etki olmak üzere dört boyut altında toplanmıştır.

Personel Güçlendirme Boyutları
Personel Güçlendirme Boyutları

a- Anlamlılık

Anlam boyutu, bir görevin yapılış amacının personel için taşıdığı değerdir. yürütülen işin gerekleri ile iş görenin inançları, değerleri ve davranışları arasındaki uyum arttıkça, işin personel için taşıdığı anlam da artmaktadır.

b- Yetkinlik

Bir kişinin kendisine düşen görevleri ve faaliyetleri becerikli bir şekilde gerçekleştirebilme derecesini ifade eder. Bu değişken Bandura tarafından öz yeterlilik ya da kişisel ustalık olarak ifade edilmektedir. Bandura yetkinlik düzeyi düşük bireylerin,konu ile ilgili becerinin gerektirdiği koşullardan kaçındıklarını gözlemlemiştir. Yetkinlik düzeyi yüksek durumunda ise birey gerekli davranışı, engellerle karşılaşmasına rağmen bunları aşma konusunda kararlılık gösterir.

c- Özerklik

Özerklik bireyin uygulamaları başlatma, sürdürme ve düzeltme ile ilgili konularda öncelik kullanabilmesi anlamına gelmektedir. Özerklik, işte atılacak adımların, harcanacak yetkinliğin ve kullanılacak tekniklerin belirlenmesinde personelin orundan bağımsız karar alabilme özgürlüğüdür.

d- Etki

Etki, personelin işin stratejisi, teknik ya da sonuçları üzerinde yetkiye sahip olma derecesidir. Etkinin özerklikten farkı; özerklik personelin kendi işi üzerindeki denetim duygusu ile ilgili iken, etki personelin örgütsel sonuçlar üzerindeki denetim duygusuna işaret etmektedir. Bu durumda özerklik işte katılımı, etki ise örgütsel katılımı gerektirmektedir.

PERSONEL GÜÇLENDİRMENİN UNSURLARI

Personel güçlendirmenin unsurları; karar verme ve katılım, yenilik, bilgiye ulaşabilir Lig ve bilgilerin görüşülmesi, sorumluluk, ortak hedeflere yönlendirme, personelleri toplum içinde örme, yeterlilik ve becerileri geliştirme, eğitim ve geliştirme, yetkinlik değerleme ve ödüllendirme, kaynakları ulaşılabilirlik, takım çalışması ve örgütsel ortamında esneklik alt başlıklarında değerlendirilmiştir.

a- Karar Verme ve Katılım

Personel güçlendirme, takım ve takım personellerini, orunun onamasını almaksızın ve kararlarının reddedilmesi söz konusu olmaksızın, karar verme yetkisine sahip olmalarını öngörmektedir. Yapın üretimine katılmak dışında kararlara katılımda personel için son derece önemlidir.

b- Yenilik

Personel güçlendirme örgütte yenilik çalışmalarını cesaretlendirir. Yenilik örgüt tarafından bir düşüncenin, aracın, sistemin, politikanın, programın, yapının ya da sürecin ilk kez sunulması ya da kullanılmasıdır. Yenilik düşüncelerine daha açık olmaları ve personellerin yeni düşünce ve uygulamalarını ödüllendirici, özendirici ve destekleyici bir anlayışa sahip olmaları güçlendirmenin daha etkili ve hızlı uygulanması ve personellere benimsenmesi açısından yararlı olacaktır.

c- Bilgiye Ulaşılabilirlik ve Bilgi Bölüşümü

Bilgiye ulaşılabilirlik; örgütün bütün amaçları ve değerleri ile ilgili olarak personelleri bilgilendirmeyi ve aktif olarak örgütün karar verme sürecine katılmasıdır. Bilgi bölüşümü, personeller tarafından örgüt kararlarının nedenlerinin anlaşılmasına ve örgütsel bağlılığın artmasını sağlar, bu yolla örgütsel hedeflerin ve örgütün konumunun daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunur. Bilgiye ulaşan ve kullanabilen personeller kendilerini daha güçlü ve gelişmeye açık hissederler.

d- Sorumluluk

Personel güçlendirmenin önemli unsurlarından biri de yetkinin diğer yüzü olabilecek sorumluluktur. Orun personel güçlendirmeye gerçekleştirmek istiyorsa, personellere yetki ile birlikte sorumluluk vermelidir. Sorumluluk kavramı örgütte bana bize güvenebilirsiniz bakış açısının yerleştirilmesidir.

e- Ortak Hedeflere Yönlendirme

Örgütte güçlendirilen takımlar, takım içinde içsel, yatay ve dikey olarak üç boyutlu ortak hedeflere yönetilmektedir. Ortak bir hedef yoksa güçlendirmeden de söz edilemeyecektir.

f- Personelleri Toplum İçinde Övme

Personeli güdülemenin en iyi yolu, onu diğer personellere tanıtmak, onun personeller tarafından fark edilmesini sağlamaktır. Övgü; personellerin kendilerine olan güvenini de arttıracaktır. Güçlendirilmiş bir personel örgüte katkı sağlayacak bir uygulamada bulunduğunda orun tarafından övülmüyorsa personelin işe karşı olan tutumu olumsuz olarak etkilenecektir.

g- Becerileri Geliştirme

Beceri, bir görevin en iyi şekilde yerine getirebilmesinde personelin yetisidir.

h- Eğitim ve Geliştirme

Eğitim, amaçlara ulaşma başarısını arttırmaya yönelik, personellerin davranış, bilgi ve becerilerini değiştirme ve geliştirme sürecidir. Personel güçlendirmenin başarılı olması için güçlendirilmek istenen personellere eğitim olanakları verilmeli ve kendilerini geliştirmelerini sağlayacak bir örgütsel ortam yaratılmalıdır.Personelin işi yapabilecek bilgi beceriye sahip olması, hem işin sonuç üretecek tarzda yapılması, hem de personelin kendine olan güveninin artması açısından önemlidir.

ı- Yetkinlik Değerleme ve Ödüllendirme

Güçlendirilen personel ile ilgili olarak yetkinlik değerlendirilmesi yapılırken personelin yetkinliği ile ilgili geri bildirimde bulunmalıdır. Yetkinlik değerlemesi yapılan personele geri bildirim verilmesi durumunda personellerin güdülenmesini arttıracak, aynı zamanda personellerin eksik yanlarını görmelerini de sağlayacaktır.

i- Kaynaklara Ulaşılabilirlik

Kaynaklara ulaşılabilirlik orun tarafından denetlenmektedir. Personeli güçlendirme başarılı bir şekilde uygulanırsa, denetimler kalkar ve kaynaklar güçlendirilmiş personelin denetimine geçer. Böylece örgüt kaynakları işin uzmanı personel tarafından yönetilebilecektir.

j- Takım Uygulaması

Birbirini tamamlayan bilgi ve becerilere sahip, bunları uyumlu olarak işbirliği içinde birleştiren, ortak bir amaç etrafında toplanmış, bu çerçevedeki uygulamalarda birbirine karşı sorumlu olan personellerin oluşturduğu örgütlenmedir. Takım çalışması ile ön plana çıkan örgütlerde personellerin kendilerini daha güçlendirilmiş hissettikleri ortaya çıkar.

k- Örgütsel Ortamda Esneklik

Esnek çalışma ortamında personeller; işlerin günlük yapılma düzenini etkileyebilme, kendi yaptığı işi değiştirebilme, işten kendine boş zaman yaratabilme, örgütten ayrılabilme özgürlüğüne sahip olmaktadır. Esneklik personel güçlendirme uygulamalarında etkinlik sağlamaktadır.

PERSONEL GÜÇLENDİRMEDE YAPISAL VE PERSONEL ÖZELLİKLERİ

Personel Güçlendirmede Yapısal Ve Personel Özellikleri
Personel Güçlendirmede Yapısal Ve Personel Özellikleri

Personel güçlendirmeyi gerçekleştirmek için örgütsel çevrenin sahip olması gereken yapısal özellikler ve personel özellikleri önem taşımaktadır.

Örgütsel çevrenin sahip olması gereken “sosyopolitik destek, rol belirsizliği, katılımcı iş iklimi, bilgiye ve kaynaklara erişim” olarak adlandırılan yapısal özellikler bulunmaktadır. Sosyo-politik destek, onama örgütteki sosyal destek alanın üyeleri olan; personelin orunu, asları, arkadaşları ve eşdüzeyliler tarafından verilmektedir. Personelin davranışları adı geçen taraflarca onanıyorsa sosyo-politik destek ortaya çıkmaktadır. Sosyo-politik desteği almış personelin bireysel güç duygusunu geliştirmektedir.

Artan bireysel güç hem kendi kendine karar verme, hem de etki duygularının güçlenmesine yol açmaktadır. Rol belirsizliği personellerden neler beklendiği konusunda açıklık olmaması ve görevle ilgili yeterli bilginin aktarılmaması durumunda ortaya çıkmaktadır. Personeller yetkilerinin boyutunu ve kendilerinden nelerin beklendiğini tam olarak bilmezlerse, beklenen davranışı yerine getirmekte çekimser davranır, tek başına karar veremez ve farklılık yaratmak için kendilerini yetersiz görürler. Katılımcı iş iklimi ise, personellerin örgütün önemli etkin varlıkları olduklarına ve farklılık oluşturabilecekleri yönündeki inançlarına yardımcı olmadır.

Katılımcı ortamlar, yukarıdan aşağıya buyruk ve denetimden öte personellerin katılım ve öncecilik kullanabilmesidir. Personelleri örgütün stratejisi ve hedefleri hakkında bilgiye erişme olanağının sağlanması güçlendirme ile bağlantılı bir diğer önemli faktördür. Ana amacın ne olduğu konusunda ve dış çevre ile kurulan ilişkiler hakkında bilgi erişen personeller, örgütlerine bağlılık duyacaklar; ayrıca örgütsel rollerinin ve davranışlarının başarıyı nasıl etkilediğini anlamaya başlayacaklardır.

Yapısal özelliklerinden biri olan kaynaklara erişim, personellerin işlerini iyi yapabilmek için gereksinim duydukları kaynakları kullanabilmesidir. Bu kaynakların başlıcaları; malzemeler, fonlar yer ve zamandır. Personelin güçlendirilmesinde ve kaynaklara erişimde kolaylık sağlayan en önemli unsur orunun liderlik becerisidir.

Örgütün sahip olması gereken yapısal özelliklerin yanı sıra güçlendirilecek personelin de sahip olması gereken bazı özellikler vardır. Güçlendirilecek personel için şu özellikler göz önünde bulundurulmalıdır. Personel kendini iyi tanımalı ve kendine karşı açık ve dürüst olabilmelidir. Olumlu ve olumsuz yönlerini görebilmelidir. Personelin kendini geliştirme isteği olmalıdır. Personeller, başarının kaynağını kendi içlerinde bulmalıdırlar.

PERSONEL GÜÇLENDİRMENİN YARARLARI – SORUNLARI

Personel Güçlendirmenin Yararları - Sorunları
Personel Güçlendirmenin Yararları – Sorunları

Personel güçlendirme personele, oruna, örgüte pek çok yarar sağlayacaktır. Bu yararlardan başlıcaları şöyle sıralanmıştır:

  • Personellere duyulan güvenin oluşması ve pekişmesi,
  • Yaratıcılık ve üretkenliğin özendirilmesinin yaygınlaştırılması,
  • Yetki göçertme ile orunun daha da güç kazanması, daha etkin ve iki yönlü iletişim gerçekleşmesi,
  • Orun için zaman etkinliğinin sağlanması,
  • Bireysel gelişmeye ve yaparken öğrenmeye olanak tanıyan örgütsel kültürün yerleşmesi,
  • Sorumluluk ve örgütsel bağlılık duygusunun gelişmesi,
  • Bağlılık duygusunun gelişmesi ile personel devir hızının azalması,
  • Personellerin çeşitli alanlarda beceri kazanması,
  • Personelin yokluğunu bir diğer personelin hemen doldurabilmesi.

Personel güçlendirmenin yararlarının yanı sıra bazı sorunsallıkları olabilir. Bunlar olası sorunsallığın dışında, orunun personel güçlendirme uygulamalarında yetkinliklerinin azalmasına neden olan sorunsallığı da açıklanmaktadır.

  • Personel uygulamasını çok hızlı davranmak,
  • Sınırları tanımlamak,
  • Orunun dile getirilemeyen korkulardan uzaklaşamaması,
  • Bilgilerin saklanması,
  • Yalnız davrananları yalnız bırakmak,
  • Uygulamaları izlememek,
  • Unutulan geribildirim,
  • Gücün bölüşüldüğü personelin gereksinimlerine kayıtsız kalmak,
  • Personel uygulamalarına küçük parçalar halinde yaşama geçirmek,
  • Sorumluluk şeklinin değişmesini onayamamak.

ÜZERİNE YAZILMIŞ TEZLER

Lisansüstü düzeyde 95 tez yazılmış olup, 14 tanesi doktora düzeyinde, 81 tanesi yüksek lisans düzeyinde tez çalışmaları kapmasında literatüre katkı sağlamıştır. Bu çalışmalar sektör bazda incelendiğinde turizm, bankacılık, sağlık gibi hizmet sektörlerinde yoğunluklu olarak araştırma yapıldığı görülmektedir. Alan yazında çok fazla değişken arasında inceleme konusu olmuş personel güçlendirmenin öneminin yanısıra, bu çalışmaların analiz araştırması yapılabilir.

Bu Yazıya Tepkiniz Ne Oldu?
  • 1
    be_endim
    Beğendim
  • 0
    alk_l_yorum
    Alkışlıyorum
  • 1
    e_lendim
    Eğlendim
  • 1
    d_nceliyim
    Düşünceliyim
  • 0
    _rendim
    İğrendim
  • 3
    _z_ld_m
    Üzüldüm
  • 0
    _ok_k_zd_m
    Çok Kızdım
Paylaş

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir