Karbonhidratların Kimyasal Sindirimi: Tanım ve Süreç
Karbonhidratların Kimyasal Sindirimi: Tanım ve Süreç
0

Karbonhidratlar önemli bir enerji kaynağıdır, ancak sindirim sisteminden kana geçebilmeleri için parçalanmalıdırlar. Bu makalede, disakkaritlerin ve polisakkaritlerin hidroliz adı verilen bir işlemle monosakkaritlere nasıl parçalandığını öğreneceksiniz.

Sindirim

Gün boyunca tükettiğiniz kaloriler temel olarak karbonhidratlar, proteinler ve yağlar adı verilen üç ana besinin bir kombinasyonundan oluşur. Bir yemeğe oturduğunuzda, muhtemelen sindirim sisteminizden geçtikleri sırada bu besinlere ne olduğu hakkında fazla düşünmüyorsunuz. Ancak daha yakından baktığımızda bu besinlerin her birinin, enzimler tarafından kimyasal olarak parçalanması gereken uzun alt birim zincirlerinden oluştuğunu görüyoruz.

Bu besinler parçalanmalıdır, böylece sindirim sisteminizden emilecek kadar küçülürler, aksi takdirde sindirilmeden doğrudan atılırlar ve yetersiz beslenmeye maruz kalırsınız. Karbonhidratlar, şekerler ve nişastalar da dahil olmak üzere vücudunuz için önemli bir enerji kaynağı olan organik bileşiklerdir. Bu makalede karbonhidratlara odaklanacağız ve yediğiniz karbonhidratların sindirim sisteminizde nasıl parçalandığını öğreneceksiniz.

Monosakkaridler

Ekmek, fırınlanmış patates veya bir tabak makarna olsun, herhangi bir karbonhidratın temel yapı taşlarına monosakkaritler denir. Monosakkaritler basit şekerler olarak tanımlanır, çünkü en basit formlarındadırlar ve daha fazla parçalanmazlar. Aslında, adları çok açıklayıcı. ‘Mono’ ön ekinin ‘bir’ anlamına ve ‘sakkarit’ son ekinin ise ‘şeker’ anlamına gelir. Yani, bir monosakkarit, kelimenin tam anlamıyla bir şeker’ dir.

Diyetinizde üç yaygın monosakkarit vardır. Bunlara glikoz, fruktoz ve galaktoz denir. Bu üçünden, glikoz en önemlisidir ve kan şekeri seviyeleri hakkında konuştuğumuzda, glikoza atıfta bulunuruz. Glikoz ayrıca vücut hücreleriniz için önemli bir enerji kaynağıdır.

Disakkaritler ve Polisakkaritler

Birkaç monosakkarite katıldığınızda bir disakkarit oluşturursunuz. ‘Di’ öneki iki anlamına gelir ve disakkaritler, temel olarak bir ‘çift şeker’ olmak üzere iki monosakkaritten oluşan bir şeker sınıfı olarak tanımlanır. Üç yaygın disakkarit vardır;  sükroz, laktoz ve maltoz.

Nişasta sindirim sisteminizin sindirebildiği ve bir monosakkarite dönüşebilen bir tür karbonhidrattır. Nişasta bir polisakkarittir. ‘Poli’ öneki birçok anlamına gelir ve polisakkaritler, birçok monosakkaritten oluşan bir şeker sınıfı olarak tanımlanır.

Selüloz adı verilen başka bir tür polisakkarit vardır. Selüloz, meyveler, sebzeler ve tahıllar gibi gıdalarda bulunur, ancak vücudunuzda selülozu parçalamak için ihtiyaç duyduğu enzimler yoktur. Bu nedenle, selülozdan besin almıyoruz, ancak bu gıdalar bize lif sağlıyor. Lif sindirilemez, ancak vücudun yiyecekleri sindirim kanalından geçirmesine yardımcı olur. Lif neredeyse bağırsaklarınızda hareket eden ve yiyecek kalıntılarını yol boyunca hareket ettiren bir ovma fırçası gibidir. Bunun yanında sindirim kanalımızdaki yararlı bakteriler için de önemlidirler.

Hidroliz

Sindirim sistemini bir demontaj hattı olarak düşünebiliriz, çünkü gıda bir bölgeden diğerine geçerken yavaş yavaş parçalanır. Yemek yediğinizde, vücudunuz disakkaritler ve polisakkaritleri alır ve onları monosakkaritlere ayırır. Bu bozulmanın meydana gelmesi gerekir, böylece açığa çıkan şeker üniteleri sindirim sisteminizden kan dolaşımınıza emilecek kadar küçülür. Karbonhidratlar hidroliz adı verilen bir işlemle demonte edilir veya parçalanır. Hidroliz, bir bağın su ile bölünmesini içeren kimyasal bir bileşiğin parçalanmasıdır. “Hidro” kelimesinin su ve “liziz” kelimesinin gevşetmek veya kırmak anlamına geldiğini bilmek bu terimi hatırlamanızı kolaylaştırır. Bu nedenle, hidroliz, bir su molekülünün içeri girdiği ve şekerler arasındaki bağın koptuğu süreçtir. Örneğin, bir nişastayı bir arada tutan bağlara bir su molekülü (H2O) eklendiğinde, bağlar kopar ve sonuçta  monosakkaritler açığa çıkar. Bu monosakkaritler artık bağırsak mukozanızdan kan dolaşımınıza geçecek kadar küçüktür.

Makale Özeti

Karbonhidratlar, şekerler ve nişastalar da dahil olmak üzere vücudunuz için önemli bir enerji kaynağı olan organik bileşiklerdir. Herhangi bir karbonhidratın temel yapı taşlarına monosakkaritler veya basit şekerler denir. İki monosakkarit birleştirildiğinde, disakkaritleri oluştururlar. Ve birçok monosakkarit bir araya getirildiğinde polisakkaritleri oluştururlar. Disakkaritler ve polisakkaritler hidroliz ile monosakkaritlere ayrılmalıdır böylece kana emilecek kadar küçükler. Hidroliz, bir bağın su ile bölünmesini içeren kimyasal bir bileşiğin parçalanmasıdır. Selüloz olarak adlandırılan  ancak insan vücudunun sindiremediği polisakkaritler vardır. Buna rağmen selüloz içeren besinler tüketmek önemlidir çünkü vücudunuza lif sağlar. Lif, bir fırça gibi vücuttaki besinlerin sindirim kanalından geçmesine yardımcı olur. Ayrıca lifli besinler sindirim kanalındaki yararlı bakterilerin varlığı için gereklidir.

Bu Yazıya Tepkiniz Ne Oldu?
  • 1
    be_endim
    Beğendim
  • 1
    alk_l_yorum
    Alkışlıyorum
  • 0
    e_lendim
    Eğlendim
  • 2
    d_nceliyim
    Düşünceliyim
  • 15
    _rendim
    İğrendim
  • 1
    _z_ld_m
    Üzüldüm
  • 8
    _ok_k_zd_m
    Çok Kızdım
Paylaş
İlginizi Çekebilir

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir