Benlik Nedir? – Yönetici ve Örgütsel İşlevler ve Toplumsal Cinsiyet ve Kültürel Farklılıklar
Benlik Nedir? - Yönetici ve Örgütsel İşlevler ve Toplumsal Cinsiyet ve Kültürel Farklılıklar
0

İnsanların kendilerini nasıl gördükleri, etraflarındaki dünyayı nasıl gördükleri ile ilgilidir. Bu makale, yönetici ve örgütsel işlevleri ile benlik imajı oluşturmadaki cinsiyet ve kültürel farklılıkları da içeren benliğe bakar.

Benlik Nedir?

Birisi ‘Bana kendinden bahset’ dediğinde nasıl karşılık verirsin? Nelere dikkat edersin, aklından neler geçer? Sizi çevrenizdeki diğer insanlardan farklı kılan nedir?

Bütün bu sorular benlikle ilgilidir. Psikolojide benlik, diğer insanlardan ayrı ve farklı olduğunuz fikridir. En temel düzeyde, kendinize sahip olduğunuzu kabul etmek, diğer insanlardan farklı bir bedende yaşadığınızı fark etmeyi içerir. Ama elbette, benlik duygunuzu inşa etmede çok daha fazlası var. Tüm duygularımız, davranışlarımız ve düşüncelerimiz kim olduğumuzu belirlemeye başlar.

Deneyimler, değerler ve inançlar, kim olduğunuza dair bir kavram oluşturmanın önemli bir parçasıdır. Yaşamak için ne yaptığınız, hangi müziği dinlediğiniz ve nasıl dinlenmeyi sevdiğiniz gibi şeyler bile sizi neyin yarattığını belirlemenize yardımcı olur.

Siz ve hayatınızın her bir parçasının benlik duygunuza katkıda bulunduğunu düşünürseniz, bunun oldukça önemli olduğunu tahmin edersiniz. Fakat benlik kavramına sahip olmak neden bu kadar önemlidir?

Benliğin iki temel işlevi vardır. Yani, benlik fikrinin bizim için yaptığı iki şey vardır. Psikolojide bu işlevlere yürütücü işlev ve örgütsel işlev denir. Her birine biraz daha yakından bakalım.

Yürütücü İşlev

Yürütücü işlev “kendini, benlik kavramı davranışları düzenlemeye yardımcı olur” şeklinde atıfta bulunur. Başka bir deyişle, benliğin yürütücü işlevi bizi yolda tutmaktır.

Şöyle düşünün: Jale arkadaşı Ceren’nin kolyesini seviyor ve gerçekten kendisi için istiyor ama kolye Ceren’e ait.

Jale’nin kolyeyi ele geçirmesini engelleyen iki fikri vardır:

1. Jale kendisinin Ceren’den farklı biri olduğunu fark eder. Benliğin bu en temel unsurunu anlamadan Jale, Ceren’in kolyenin sahibi olduğunu ve Jale’nin sahip olmadığını bile fark etmeyebilir. Başka bir deyişle, Jale onun ve Ceren’in ayrı insanlar olduğunu fark etmezse, kolye gibi ayrı şeylere sahip olduklarının da farkında olmayacaktır.

2. Jale’in kendisi için bir dizi değeri ve hedefi vardır ve arkadaşının kolyesini çalmak bu değerlere ve hedeflere aykırıdır.

Bunların her ikisi de Jale’nin benliğinin yürütücü işlevinin bir parçasıdır. Yani, davranışlarına ve kararlarına rehberlik ederler.

Örgütsel İşlev

Yürütücü işlevinin yanı sıra, temelde bilgiyi organize etme şeklimiz olan benliğin örgütsel işlevi de vardır. Kendimiz hakkındaki bilgimiz çevremizdeki dünyada kalıpları yorumlamamıza ve bulmamıza yardımcı olur.

Örneğin, Mehmet’in kadınlarla çok başarılı olması durumunda, kadının onun gibi bir model olduğunu fark etmeye başlayabilir. Sonuç olarak, kendini bir saplama olarak görebilir. Etrafındaki dünyayı öğrendi, bir model fark etti ve onu kendi görüşüne entegre etti. Kendisinin örgütsel işlevi şimdi çalışmaya başladı.

Mehmet’in İstanbullu olduğunu söyleyelim bu muhtemelen kendi imajının bir parçası olduğundan, hayatında İstanbul’dan diğer insanlarla ortak olduğu şeyleri fark etmeye başlayabilir. İstanbullu olmanın ne demek olduğu hakkında bir fikir oluşturmaya başlar. Yine, bu Mehmet’in benliğinin örgütsel işlevidir.

Örgütsel benlikle ilgili ilginç bir şey de, insanlar yeni bilgileri öğrendiklerinde, kendileriyle ilişkilendirebilecekleri takdirde daha iyi öğrenebildikleridir. Mehmet’ten bir grup kelime öğrenmesi istenirse, İstanbul ile ilgili olanları hatırlaması Ankara ile ilgili olanları hatırlamaktan daha olasıdır. İnsanların benliği ile ilgili durumları daha iyi hatırlamaları gerçeğine öz referans etkisi denir.

Toplumsal Cinsiyet ve Kültür ve Benlik

Gördüğümüz gibi, kim olduğumuza dair fikrimiz hayatımızda büyük rol oynuyor. Bu durum davranışlarımızdan yeni bilgileri nasıl öğrendiğimize kadar her şeyi etkiliyor. Kim olursanız olun ya da nereden olursanız olun, kendinize bir bakışınız var.

Ancak, insanların kendilerini nasıl gördükleri kim olduklarına ve nereden geldiklerine göre değişir. Örneğin, bağımsızlığın öncelikli olduğu Batı kültürlerinde, çoğu insan benlik hakkında bağımsız bir görüşe sahiptir. Yani, kendilerini bireysel düşüncelerine, eylemlerine ve duygularına göre tanımlarlar.

Ancak, Batılı olmayan toplumlarda, odak gruptan bireye göre daha fazladır. Sonuç olarak, bu ülkelerdeki çoğu insan kendilerini başkalarıyla olan ilişkilerine göre tanımlar. Buna kendiliğinden bağımsız bir görünüm denir.

İnsanların kendilerini nasıl gördükleri konusunda da bazı cinsiyet farklılıkları vardır. Bazı örtüşmeler var, ancak genel olarak kadınlar kendilerini birkaç yakın ilişkiyle daha fazla tanımlama eğilimindeyken, erkekler kendilerini belirli bir spor takımının hayranı gibi ait oldukları büyük bir grupla tanımlama eğilimindedir. Bunun nedeninin açık bir sebebi yoktur, ancak toplumun muhtemelen bununla bir ilgisi vardır.

Makale Özeti

Benlik, bir kişinin kim oldukları hakkında, düşüncelerinden, duygularından, eylemlerinden ve diğer birçok faktörden etkilenen fikridir. Benliğin iki işlevi vardır: davranışı düzenlemeye yardımcı olan yürütücü işlev ve dünyadaki kalıpları ortaya çıkarmaya yardımcı olan örgütsel işlev. İnsanların kendi kavramlarını oluşturma şekillerinde cinsiyet ve kültürel farklılıklar rol almaktadır.

Bu Yazıya Tepkiniz Ne Oldu?
  • 1
    be_endim
    Beğendim
  • 0
    alk_l_yorum
    Alkışlıyorum
  • 0
    e_lendim
    Eğlendim
  • 0
    d_nceliyim
    Düşünceliyim
  • 0
    _rendim
    İğrendim
  • 0
    _z_ld_m
    Üzüldüm
  • 0
    _ok_k_zd_m
    Çok Kızdım
Paylaş
İlginizi Çekebilir

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir